Әлеуметтанулық зерттеулер және халықтың сауалнамалары 
Сақтандыру мәртебесін білу / МӘМС қатысушыларының санаттары 
Халық құқығы 
Жиі кездесетін сұрақтар Жиі кездесетін сұрақтар
1. Кіріспе
Ағзаларды трансплантациялау-бұл органдар немесе олардың бөліктері бір организмнен екіншісіне тасымалданатын операция. Бұл процесс ересектер мен балалар үшін қажет болуы мүмкін, өйткені Денсаулық күтпеген қиындықтарға тап болуы мүмкін.Көптеген аурулар органдардың істен шығуына әкелуі мүмкін, бұл трансплантация қажеттілігіне әкеледі.
Қазақстанда 2012 жылдан 2023 жылдың тамызына дейін 2 475 орган трансплантациясы жасалды, деп хабарлады Денсаулық сақтау министрлігінің баспасөз қызметі. Оның ішінде тірі донорлардан – 83,4% және қайтыс болғаннан кейінгі донорлардан-16,6%
2. Трансплантацияны күтетіндердің тізіміне қалай кіруге болады?
Органдар мен тіндердің әлеуетті алушыларының тізіліміне ену үшін сіз емханаңызға хабарласып, медициналық тексеруден өтуіңіз керек. Бұл сізге ТМККК шеңберінде немесе МӘМС жүйесінде тізімге енгізуге мүмкіндік береді.
Органды трансплантациялау қажеттілігі туралы шешімді әртүрлі мамандардан тұратын мамандандырылған медициналық топ қабылдайды. Топтың құрамы пациенттің ағзасының функциялары мен құрылымдарының бұзылуының сипатына, сондай-ақ оның клиникалық жағдайының ауырлығына байланысты анықталады. Егер медициналық топ трансплантациялау қажеттілігін растаса, ақпарат трансплантация үйлестірушілеріне жіберіледі. Науқас күту тізіміне енгізіледі және қайтыс болғаннан кейін донордан үйлесімді орган немесе тін табылғанға дейін сол жерде болады.
Дереккөздер:
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2020 жылғы 30 қазандағы № ҚР ДСМ-171/2020 бұйрығы.
https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V2000021573
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 30 қарашадағы № ҚР ДСМ-226/2020 бұйрығы.
https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V2000021717
Органды трансплантациялау қажеттілігі туралы шешімді әртүрлі мамандардан тұратын мамандандырылған медициналық топ қабылдайды. Топтың құрамы пациенттің ағзасының функциялары мен құрылымдарының бұзылуының сипатына, сондай-ақ оның клиникалық жағдайының ауырлығына байланысты анықталады. Егер медициналық топ трансплантациялау қажеттілігін растаса, ақпарат трансплантация үйлестірушілеріне жіберіледі. Науқас күту тізіміне енгізіледі және қайтыс болғаннан кейін донордан үйлесімді орган немесе тін табылғанға дейін сол жерде болады.
Дереккөздер:
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2020 жылғы 30 қазандағы № ҚР ДСМ-171/2020 бұйрығы.
https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V2000021573
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 30 қарашадағы № ҚР ДСМ-226/2020 бұйрығы.
https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V2000021717
3. Өлімнен кейінгі орган доноры болудан қалай бас тартуға немесе келісуге болады?
Өлімнен кейінгі орган доноры болудан бас тарту немесе келісу екі жолмен жасалуы мүмкін:
Тіркелген жері бойынша емханаға
тікелей жүгінген кезде.
Жауапты тұлға жеке басын куәландыратын құжаттарды және тіркеу мәртебесін тексереді, содан кейін Өтініштің тиісті нысанын ұсынады (келісім немесе келісімді қайтарып алу/бас тарту). Толтырылған нысан тіркелімге енгізіледі, ал өтініш берушіге 1 жұмыс күні ішінде бірінші басшының қолы қойылған және МСАК ұйымының мөрімен бекітілген ерік білдіруді тіркеу туралы анықтама беріледі
"Электрондық үкіметтің" веб-порталы
арқылы қайтыс болғаннан кейінгі донорлыққа өз еркіңізді тіркеңіз
Транспланттау мақсатында ағзалардың (органның бір бөлігінің) және (немесе) тіндердің (тіннің бір бөлігінің) қайтыс болғаннан кейінгі донорлығына өмір бойы бас тартуды немесе келісімді тіркеу (мемлекеттік қызметке гиперсілтеме енгізу қажет)
(https://egov.kz/cms/ru/services/mzsr_132_1)
Дереккөздер: "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы"Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 07 шілдедегі № 360-VI кодексінің 209-бабына сәйкес
https://adilet.zan.kz/kaz/docs/K2000000360
4. Орган доноры кім бола алады?
Өмір бойы донор:
Жасы: 18 және одан жоғары.
Әрекет қабілеттілігі.
Реципиентпен генетикалық байланыс
немесе тіндік үйлесімділік.
Транспланттау үшін органды немесе
тіндерді алуға нотариалды куәландырылған жазбаша келісім.
Қайтыс болғаннан кейінгі донор:
Жасы: 18 және одан жоғары.
Мидың қайтымсыз өлімі анықталды.
Трансплантация үшін мүшелерді немесе
тіндерді қолдануға болады.
Адамның өмір бойы ерік білдіруі болмаған жағдайда, оның органдарын транспланттау үшін өзінің келіспейтіні/келісетіні туралы жұбайы(зайыбы), ол болмаған кезде – жақын туыстарының бірі жазбаша мәлімдеуге құқылы.
Егер медициналық ұйым алып қою сәтінде осы адамның тірі кезінде не ол қайтыс болғаннан кейін осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілген өзге де адамдардың алып қоюға келіспейтіндігі туралы хабардар етілсе, транспланттау үшін қайтыс болғаннан кейінгі донордан органдарды (органның бір бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бір бөлігін) алып қоюға жол берілмейді оның мүшелерінің (ағзаның бір бөлігінің) және (немесе) тіндерінің (тіннің бір бөлігінің)
Жасы: 18 және одан жоғары.
Әрекет қабілеттілігі.
Реципиентпен генетикалық байланыс
немесе тіндік үйлесімділік.
Транспланттау үшін органды немесе
тіндерді алуға нотариалды куәландырылған жазбаша келісім.
Қайтыс болғаннан кейінгі донор:
Жасы: 18 және одан жоғары.
Мидың қайтымсыз өлімі анықталды.
Трансплантация үшін мүшелерді немесе
тіндерді қолдануға болады.
Адамның өмір бойы ерік білдіруі болмаған жағдайда, оның органдарын транспланттау үшін өзінің келіспейтіні/келісетіні туралы жұбайы(зайыбы), ол болмаған кезде – жақын туыстарының бірі жазбаша мәлімдеуге құқылы.
Егер медициналық ұйым алып қою сәтінде осы адамның тірі кезінде не ол қайтыс болғаннан кейін осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілген өзге де адамдардың алып қоюға келіспейтіндігі туралы хабардар етілсе, транспланттау үшін қайтыс болғаннан кейінгі донордан органдарды (органның бір бөлігін) және (немесе) тіндерді (тіннің бір бөлігін) алып қоюға жол берілмейді оның мүшелерінің (ағзаның бір бөлігінің) және (немесе) тіндерінің (тіннің бір бөлігінің)
5. Кім орган доноры бола алмайды?
Ағзаларды трансплантациялау кезінде тыйым салынады:
1) адамнан органдарды мәжбүрлеп алу;
2) адамды өз органын беруге мәжбүрлеу;
3) адам ағзаларын сатып алу-сату;
4) кәмелетке толмаған немесе әрекетке қабілетсіз адам болып табылатын тірі кезінде донордан немесе қайтыс болғаннан кейін донордан органдарды алып қою;
5) шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға транспланттау үшін қайтыс болғаннан кейінгі донордан органдарды алып қою;
6) денсаулығының жай-күйі, жасы немесе өзге де себептер бойынша өзінің жеке басы туралы деректерді хабарлай алмаған және қайтыс болғаны анықталған сәтте жеке басы анықталмаған адамдардан органдарды алып қою;
7) реципиентке транспланттау үшін жұқтырған тірі кезінде донордан немесе қайтыс болғаннан кейін донордан органдарды алып қою.
Дереккөздер: "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы"Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 07 шілдедегі № 360-VI кодексінің 209-бабына сәйкес.
1) адамнан органдарды мәжбүрлеп алу;
2) адамды өз органын беруге мәжбүрлеу;
3) адам ағзаларын сатып алу-сату;
4) кәмелетке толмаған немесе әрекетке қабілетсіз адам болып табылатын тірі кезінде донордан немесе қайтыс болғаннан кейін донордан органдарды алып қою;
5) шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға транспланттау үшін қайтыс болғаннан кейінгі донордан органдарды алып қою;
6) денсаулығының жай-күйі, жасы немесе өзге де себептер бойынша өзінің жеке басы туралы деректерді хабарлай алмаған және қайтыс болғаны анықталған сәтте жеке басы анықталмаған адамдардан органдарды алып қою;
7) реципиентке транспланттау үшін жұқтырған тірі кезінде донордан немесе қайтыс болғаннан кейін донордан органдарды алып қою.
Дереккөздер: "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы"Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 07 шілдедегі № 360-VI кодексінің 209-бабына сәйкес.
